12.01.2020
Stojący lub siedzący tryb tryb pracy, powracające uczucie zmęczonych nóg, pajączki - to pierwsze symptomy ryzyka, związanego z wystąpieniem przewlekłej niewydolności żylnej. Jak zapobiegać postępowaniu choroby? Jaką metodę leczenia wybrać?
Przewlekła niewydolność żylna jest zespołem objawów, związanych z zastojem krwi w żyłach, a dokładniej - utrudnieniem powrotu krwi żylnej z kończyn dolnych do serca. Wśród przyczyn choroby lekarze wymieniają najczęściej refluks żylny, czyli pierwotną niewydolność zastawek (krew cofa się, zamiast płynąć w stronę serca) lub ich uszkodzenie w wyniku stanu zapalnego, rzadziej zakrzepicę lub uraz naczyń.
Według badań, przewlekła niewydolność żylna dotyka przede wszystkim kobiet (ok. 40-60 proc.). Część chorych, w tym ok. 15-30 proc. mężczyzn, którzy borykają się z widocznymi objawami w obrębie kończyn dolnych, bardzo późno lub wcale nie zgłasza się do lekarza.
Brak kompleksowego leczenia niewydolności żylnej może doprowadzić do poważnych powikłań, w tym zmian skórnych na nogach, obrzęków i powstawania niegojących się, trudnych w leczeniu owrzodzeń żylnych.
[Czytaj też: Zakrzepica - czym jest choroba i jak wspomóc leczenie]
Lekarze specjaliści podkreślają, że do rozpoznania niewydolności żylnej wystarczy w pierwszym etapie leczenia sam wywiad z pacjentem. Następnym krokiem jest wykonanie ultrasonografii dopplerowskiej, pozwalającej wykryć zakrzepicę oraz określić stopień wydolności żył (uszkodzenie konkretnych zastawek).
Diagnozę stawia się za pomocą skali CEAP (z ang. Clinical, Etiology, Anatomy, Pathology), która jest międzynarodowym systemem klasyfikacji stopnia zaawansowania schorzenia, doprecyzowanej odpowiednimi symbolami literowymi i liczbowymi.
Najczęściej diagnozowana jest pierwotna niewydolność żył kończyn dolnych, która charakteryzuje się żylakami - żyły odpiszczelowej (85 proc.) oraz odstrzałkowej (15 proc.). Żylaki są to chorobowo zmienione żyły - skręcone, z workowatym poszerzeniem lub wrzecionowatym wydłużeniem, z niewydolnością zastawek żył powierzchownych i przeszywających, przez co dochodzi do odwrócenia kierunku przepływu krwi (refluksu żylnego).
Wśród przyczyn występowania przewlekłej niewydolności żylnej najczęściej wymienia się:
--> płeć i obciążenie genetyczne (kobiety),
--> refluks żylny (cofanie się krwi w żyłach głębokich po zakrzepicy),
--> niedrożności żył głębokich (po zakrzepicy żył głębokich),
--> żylaki kończyn dolnych (zaawansowane i nieleczone),
--> inne rzadsze schorzenia, m.in. zespół Maya Thurnera (ucisk na żyły biodrowe) lub wrodzony brak zastawek żylnych.
Do czynników zwiększających ryzyko wystąpienia niewydolności żylnej nóg zalicza się przede wszystkim hormonoterapię, przebyte ciąże, stojący lub siedzący tryb pracy, brak aktywności fizycznej i otyłość, palenie papierosów.
Klasyfikacja kliniczna w systemie CEAP obejmuje 7 stopni zaawansowania choroby (od 0 do 6). Etiologia pozwala ocenić, czy zmiany są wrodzone, pierwotne czy wtórne. Anatomia ocenia, czy zajęte są żyły powierzchowne, głębokie, łączące czy przeszywające (18 umiejscowień). Klasyfikacja patofizjologiczna określa obecność refluksu lub jego brak oraz występowanie niedrożności w zakresie układów głębokiego lub powierzchownego.
--> teleangiektazje i żyły siatkowate,
--> żylaki,
--> obrzęk bez zmian skórnych,
--> zmiany skórne (przebarwienia i wypryski lipodermatosclerosis),
--> zmiany skórne z zagojonym owrzodzeniem,
--> zmiany skórne z czynnym owrzodzeniem.
Na co zwrócić szczególną uwagę, gdy pojawiają się pierwsze bóle kończyn dolnych? Jeśli uczucie zmęczonych nóg nasila się z czasem, w okolicy kostek pojawiają się niewielkie obrzęki, zwłaszcza wieczorem, bóle goleni i skurcze łydek stają się coraz bardziej dokuczliwe, a żyły stają się bardzo nabrzmiałe i miękkie, najwyższy czas udać się na konsultację do lekarza.
Metodę leczenia przewlekłej niewydolności żylnej kończyn dolnych należy dostosować do stopnia niewydolności naszego układu żylnego. Nie obejdzie się bez wizyty u specjalisty! Choć profilaktyka ma szczególnie ważne znaczenie, gdy zdajemy sobie sprawę z ryzyka, m.in. z uwagi na obciążenie genetyczne, trzeba działać szybko i zacząć odpowiednią terapię, gdy tylko zauważymy pierwsze, nawet bardzo dyskretne objawy choroby.
Profilaktyka w zakresie zmniejszania ryzyka wystąpienia niewydolności żylnej kończyn dolnych:
--> zmiana trybu życia (aktywność fizyczna, zdrowe nawyki żywieniowe), farmakoterapia (preparaty pochodzenia roślinnego: hesperydyna, pochodne rutyny, escyna, preparaty syntetyczne)
--> kompresjoterapia
Systematyczność w zapobieganiu bolesnym powikłaniom jest jednym z pierwszych i najważniejszych celów zachowawczego leczenia niewydolności żylnej.
Leczenie zachowawcze niewydolności żylnej ma na celu zmniejszenie ciśnienia w układzie żylnym kończyn dolnych oraz usprawnienie działania pompy mięśniowej. Najczęściej stosowane metody to:
--> kompresjoterapia,
--> elewacja kończyny,
--> fizykoterapia,
--> farmakoterapia,
--> skleroterapia.
Specjalne opaski elastyczne, pończochy kompresyjne, podkolanówki medyczne uciskowe, dostosowane do Twojego stopnia niewydolności żylnej, skutecznie wspierają leczenie, zmniejszając refluks żylny w układzie powierzchownym oraz w niewydolnych perforatorach.
Wyróżniamy 3 klasy ucisku:
--> I stopień – 18-21 mmHg
--> II stopień- 23-32 mmHg
--> III stopień – 33-46 mmHg
Profilaktyczne stosowanie produktów uciskowych wskazane jest u osób narażonych na rozwój niewydolności żylnej, np. w związku z wykonywaną pracą lub ze skłonnościami genetycznymi do rozwoju żylaków. Zaleca się również stosowanie pończoch lub podkolanówek uciskowych podczas długich podróży samolotem i samochodem, zmniejszają bowiem ryzyko wystąpienia obrzęków, uczucia ciężkości nóg lub powstania zakrzepicy.
[Czytaj też: Podkolanówki uciskowe 1 stopnia]
Kompresyjne materiały lecznicze dobiera się wspólnie z lekarzem. Specjalista w trakcie wizyty określa zalecany stopień ucisku, wyklucza przeciwwskazania do stosowania podkolanówek lub pończoch uciskowych oraz ustala wysokość, do jakiej powinny sięgać na nodze. Dokładny pomiar obwodu kończyny jest równie ważny przy dobieraniu odpowiedniego produktu uciskowego w profesjonalnym sklepie medycznym.
Dzięki odpowiedniemu uciskowi (najsilniejszemu w okolicach kostki) pończochy, podkolanówki i rajstopy uciskowe wspierają swobodny przepływ krwi z nóg do serca. Nie dochodzi wówczas do zastoju krwi w naczyniach żylnych, a w okolicznych tkankach nie gromadzi się chłonka.
Z uwagi na znaczny wpływ na zahamowanie postępowania choroby, kompresjoterapia jest wskazana we wszystkich stadiach niewydolności żylnej.
[Czytaj też: Podkolanówki medyczne uciskowe 2 klasa kompresji]
