10.04.2023
Obrzęk limfatyczny jest jednym z najczęstszych schorzeń układu limfatycznego, który dotyczy wielu kobiet i mężczyzn. Cechą charakterystyczną obrzęku limfatycznego jest przewlekły zastój limfy, który objawia w postaci nabrzmiałych nóg i rąk. Problem tworzy zastój chłonki – płynu tkankowego, który w zdrowym organizmie spływa do naczyń chłonnych, a następnie do węzłów chłonnych. W terapii najważniejsza jest rehabilitacja w gabinecie fizjoterapeuty, która prowadzi do zbicia obrzęku. Specjalista doprowadza nogi do możliwie najlepszego stanu dzięki odprowadzeniu nadmiaru płynu, a następnie dobiera odpowiednie produkty kompresyjne oraz zaleca profilaktykę.
Obrzęki powstają, gdy płyn „wycieka” z naczynia krwionośnego, włosowatego lub chłonnego i gromadzi się między komórkami. Prawidłowe naczynie włosowate ma ścianę, która przypomina drobne sitko. Ścianka przepuszcza płyn w dwie strony:
Kiedy przepływ jest prawidłowy i pozostaje w pewnej równowadze, płyn nie gromadzi się w tkankach. Funkcjonowanie naczyń reguluje kilka czynników:
Obrzęki powstają, gdy zbyt dużo płynu gromadzi się poza naczyniem.
Obrzęk limfatyczny (inaczej obrzęk chłonny) powstaje w wyniku zmian patologicznych naczyń chłonnych, które prowadzą do niedrożności, niedorozwoju lub zniszczenia tkanek. Obrzęk skóry i tkanki podskórnej powoduje gromadzenie się w przestrzeniach międzykomórkowych limfy, czyli chłonki. Zastój może być spowodowany w wyniku nabytego uszkodzenia naczyń chłonnych lub wad wrodzonych. Obrzęk limfatyczny w stadium bardzo zaawansowanym może doprowadzić w najgorszym wypadku do amputacji kończyn. Słoniowacizna, bo tak inaczej można nazwać zaawansowany obrzęk limfatyczny, to nic innego jak zaburzenie odpływu płynu limfatycznego. Choroba ma charakter postępujący i trudny do zahamowania z możliwymi groźnymi powikłaniami.
Obrzęk to objaw, który może mieć wiele przyczyn, a każdy rodzaj opuchlizny utrzymującej się dłużej powinien być skonsultowany z lekarzem. Obrzęk limfatyczny występuje przy niewydolności żylnej i wynika z cofania się krwi oraz utrudnionego przepływu w żyłach. Taki rodzaj obrzęku jest największy wieczorem, po długim staniu, a znika po nocy i odpoczynku w pozycji leżącej. Cechą charakterystyczną dla obrzęku limfatycznego są żylaki – poszerzone żyły powierzchowne na nogach. Niewielki obrzęk obejmujący odcinek skóry lub jedną część ciała nazywamy obrzękiem miejscowym i może on wynikać np. z reakcji alergicznej bądź stanu zapalnego. Często towarzyszy mu wysypka powodująca swędzenie. Obrzęk w wyniku reakcji zapalnej np. po urazie, zranieniu lub ukąszeniu przez owada jest bolesny, a skóra przyjmuje czerwony kolor i wyższą ciepłotę.
Zawsze przy obrzęku stosuje się manualny drenaż limfatyczny u fizjoterapeuty, doprowadzając nogi do najlepszego możliwego stanu, a potem wspólnie z nim dobiera odpowiednie produkty uciskowe, aby obrzęk nie nachodził ponownie.
Produkty na obrzęk limfatyczny np. pończochy Medi Forte, Sigvaris Traditional, czy Juzo Dynamic sprawdzają się w początkowym stadium choroby. W poważniejszych przypadkach fizjoterapeuta pomoże dobrać specjalistyczne produkty szyte na miarę.
Nowością, która pojawiła się na rynku, jest tzw. adaptacyjna odzież uciskowa, która może być stosowana przy obrzęku i jest świetną alternatywą dla bandażowania. Są to nieelastyczne produkty zapinane na rzepy, dzięki czemu można je stosować przy dużych obwodach nóg, a także idealnie dopasować do siebie.
Osobom borykającym się z zastojem limfy, obrzękiem limfatycznym oraz problemami żylnymi ulgę przynosi stymulowanie krążenia krwi i chłonki w organizmie. Techniki manualne oraz urządzenia do masażu kompresyjnego łagodzą ból nóg i zapewniają uczucie lekkości. Drenaż limfatyczny przeciwdziała zastojom i niemal natychmiast niweluje obrzęki.
Korzyści z drenażu limfatycznego przy zastojach limfy:
Aparat do drenażu przynosi ulgę, gdy nogi bywają opuchnięte w wyniku długiego siedzenia w podróży lub podczas wykonywania pracy w trybie stojącym czy siedzącym. Urządzenie powoduje kompresję, przy czym największy nacisk wywiera obwodowo i stopniowo zmniejsza w kierunku dosercowym. Normatec Pulse toaparat do drenażu składający się z jednostki sterującej i dwóch rękawów na nogi, tworzący zaawansowany system do odprowadzania limfy i regeneracji po treningu. Normatec Pulse działa na podobnej zasadzie, co drenaż wykonany przez fizjoterapeutę w gabinecie. Urządzenie do masażu zbija obrzęk limfatyczny i pozwala wydostać się nagromadzonej chłonce na zewnątrz wraz z moczem.
Warto pamiętać, że przy obrzęku limfatycznym stosuje się przede wszystkim drenaż manualny, doprowadzając nogi do najlepszego możliwego stanu, aby obrzęk nie tworzył się ponownie i wprowadza profilaktycznie produkty uciskowe. Zawsze konieczna będzie wizyta u specjalisty fizjoterapeuty – im wcześniej, tym lepiej i wspólnie z nim rozpoczęcie leczenia. Do zalecanych działań profilaktycznych należy ruch. Najlepsza będzie umiarkowana aktywność fizyczna np. jazda na rowerze, pływanie, gimnastyka i spacery. Systematyczność w zapobieganiu bolesnym powikłaniom jest jednym z pierwszych i najważniejszych celów leczenia zachowawczego.
